Heksen en spaanse nonnen

Dinsdagmiddag heb ik dus stof gekocht op de markt. Het is heel moeilijk te kiezen hier, er zijn zoveel verschillende, prachtige patronen en kleuren! Vandaag (maandag) heb ik opnieuw een lap stof gekocht, veel vrouwen hier dragen namelijk gewoon een lap stof die ze om zich heen slaan als jurk of rok, het is ontzettend makkelijk en handig! Om helemaal mee te gaan met de Ghanese traditie, ga ik ook maar eens kijken hoe dat is (daarbij is het natuurlijk ook omdat ik bij elke mooie stof die ik zie meteen ‘kopen!’ denk). Op de terugweg van de markt liepen we samen met Dorcas en maami. Dorcas had een krat met sachets (waterzakjes) die ze verkocht op de markt en ze droeg het op haar hoofd. Ik vroeg of ik het mocht doen, ik wil heel graag leren om ook dingen op mijn hoofd te dragen! Een deel van de weg heb ik met het krat gelopen, waardoor ik door vrijwel elke Ghanees die we tegenkwamen werd uitgelachen. Het is blijkbaar heel grappig een salaminka met dingen op haar hoofd te zien. Een van de rare trekjes van de mensen hier is echter dat ze je niks zelf willen laten dragen (ze willen altijd mijn tas voor me dragen en ik mag niks zelf doen), dus op een gegeven moment werd ik gedwongen het krat weer af geven. Het is niet zwaar om dingen op je hoofd te dragen, maar wel moeiijk, want het blijft niet gewoon staan. Ik ben constant onder de indruk van vrouwen en kinderen die hier de meest interessante constructies, zonder handen, op hun hoofd dragen, maar ik ben ervan overtuigd dat het iets is dat we in de westerse wereld moeten herintroduceren. Het is zoveel handiger dan een rugzak of een kar. Vooral omdat straatverkopers gewoon over de markt of langs de weg lopen met een mand met bijvoorbeeld koekjes op hun hoofd, ze kunnen overal tussendoor en hebben hun koopwaar constant bij zich!
Hier in Ghana, vooral in de kleinere dorpjes, zijn er nog een heleboel (kleine) kinderen die nog nooit een salaminka hebben gezien. Het gebeurt dus regelmatig dat je de ogen van een kind opens enorm ziet worden. Vol angst en afschuw staren ze je aan (‘wat is dat voor een eng wit monster?’)… Ik heb al meerdere keren meegemaakt dat ik daarna naar een kind zwaaide of over de wang streelde en dat het kind vervolgens keihard begon te krijsen.
Dinsdag voelde Susanna zich al niet zo heel lekker en woensdag was ze ziek. Ik ging alleen naar het project. Het was niet echt geweldig, vooral omdat Hudu opens de helft van de dag gewoon was verdwenen, maar een deel van de dag hebben we in ieder geval les gegeven.
Woensdagochtend werd ik door Abdallah (een vriend van John en leraar op de andere school) naar het project gebracht, op zijn scooter/motor geval. Toen ik afstapte dacht ik totaal niet na en zette ik gewoon mijn benen aan beide kanten op de grond, daarbij geen rekening houdend met de gloeiend hete uitlaat. Sindsdien heb ik dus een brandwond op mijn been.
Donderdag was Susanna nog steeds ziek en alhoewel ik echt totaal geen zin had (en een slecht humeur), ben ik toch naar het project gegaan. Het was een van de vervelendste dagen tot nu toe. Toen ik aankwam was Hudu nergens te bekennen, dus er zaten wat leerlingen in de school niks te doen. Hij was naar Walewale hoorde ik later, waarom dat niet na zijn werktijd kon weet ik niet, maar goed this is Africa. Dus heb ik eerst een uur buiten gezeten terwijl de oudere kinderen begonnen met het vuur op te stoken voor het ontbijt. Toen Hudu aankwam ging hij naar binnen. Opeens hoorde ik de kinderen klappen, blijkbaar was hij de les begonnen (fijn dat ik dat ook wist). Omdat de helft van de kinderen aan het koken was, heb ik dus met de andere helft iets aan de les gedaan. Na ongeveer veertig minuten ging Hudu ontbijten en kregen de kinderen pauze. Dat was vervolgens ook het einde van de lessen van die dag. De rest van de dag hebben we absoluut niks gedaan. De kinderen verdwenen overal en nergens heen en Hudu en ik hebben nog een tijdje met de leraren van de andere school gepraat (waarom die niks aan het doen waren was mij ook onbekend, maar ook zij brengen hun dag over het algemeen onder een van de bomen zittend door), althans Hudu was met ze aan het praten in Mampruli, terwijl ik daar gewoon zat. Toen heb ik gezien hoe de leerlingen van de andere school mais plukten en daarna heb ik nog een uur voor me uit zitten staren terwijl Hudu en Abdallah in Mampruli aan het kletsen waren. Natuurlijk is er altijd wel een kind dat op schoot kruipt en knuffelt enzo, maar toch was het vreselijk saai.
Vrijdag zou ik weer alleen naar het project moeten, uiteindelijk ben ik niet gegaan, wat naderhand een goede beslissing bleek te zijn, want mijn been zag er slecht uit en deed heel veel pijn. Zaterdag zouden we eerst meegaan naar de schoolfarm en daarna niet al te laat vertrekken om samen met Hudu naar Gambaga en Nalerigu te gaan. John was ‘not happy’ met mijn been, maar ik wil niet een heel weekend verspillen met niks doen, dus ik wilde gewoon gaan. Uiteindelijk zijn we niet zaterdag gegaan, maar zondag. We gingen namelijk naar de farm (waar het echt prachtig was, in the middle of nowhere) en toen we weg wilden was Hudu verdwenen om eten te halen voor de kinderen. Twee uur later was hij terug, maar tegen die tijd was het al te laat om nog te vertrekken. Dus zijn we ‘s middags maar naar de kliniek met de Spaanse nonnen gegaan om naar mijn been te laten kijken. Toen we daar aankwamen was het uitgestorven, want de nonnen werken normaal niet in de middag, maar nadat we even hadden gewacht (wachten is iets dat we heel veel oefenen hier) kon ik toch geholpen worden. Daarna kreeg ik op mijn kop van de cliché oudere, strenge zuster, die me eerst vroeg waar ik vandaan kwam en hoe oud ik was en daarna een preek begon over dat ik ‘no common sense’ had en dat dit Afrika was en dat ik veel te lang had gewacht met naar hen toe komen. Ik was lichtelijk geintimideerd, maar het was ook fijn om eindelijk iemand te hebben die gewoon straight to the point was (iets dat ik mis hier) en me vertelde waar het op stond. Eind van het verhaal is dus dat mijn been is ontstoken en dat ik nu antibiotica moet nemen en om de zoveel tijd (vandaag en woensdag) terug moet komen om het te laten wassen. Het ziet eruit alsof ik vreselijk gewond ben, met verband en alles, terwijl het alleen maar een brandwond is! Ik was wel ontzettend blij dat ik Susanna bij me had, want de zusters spreken vrijwel geen Engels (of ze weigeren het te spreken) en zij moest dus voor me tolken.
Zondag (gisteren) zijn we vroeg opgestaan om naar de katholieke kerk te gaan. We hadden eerst de verplichting om naar de katholieke en de apostolische dienst te gaan, maar gelukkig moesten we vroeg vertrekken, dus onder de tweede dienst zijn we uit gekomen. We zijn eerst met de trotro naar Gambaga gegaan. Daar is een ‘witchcamp’, vrouwen die beschuldigd zijn van hekserij wonen daar veilig omdat er wordt geloofd dat de gambagarana (de chief van gambaga) de macht heeft om hun krachten ongedaan te maken. In werkelijkheid is het gewoon een kamp vol vrouwen die de pech hebben gehad dat iemand in hun omgeving is gestorven aan een of andere ziekte, zoals mazelen, en na een vrij oneerlijk proces van hekserij zijn beschuldigd. Waarom het proces oneerlijk is? De manier waarop het vonnis wordt bepaald kan bijvoorbeeld als volgt zijn: de chief gooit een dode kip in de lucht en de manier waarop het dier neerkomt is bepalend. Volgens mijn reisgids is er een hele discussie over mensenrechten naar aanleiding van het kamp. Enerzijds wordt er gezegd dat de vrouwen gewoon levenslang hebben (sommige wonen er al meer dan 30 jaar) en dat het kamp moet worden opgeheven, anderzijds hebben ze geen andere plek om heen te gaan. Het werkelijke problem is namelijk niet het kamp, maar het feit dat hier nog steeds geloofd wordt dat deze vrouwen heksen zijn. Het is ongelooflijk, iedereen die we spraken geloofde het gewoon serieus! Het lijkt wel een beetje op de witchtrials of salem.
Ik moet er trouwens wel bij zeggen dat Gambaga lichtelijk teleurstellend was, het was gewoon een van de typisch Afrikaanse huttendorpjes die je hier ziet, met (hele normale) oude vrouwtjes die voor de deur van hun hut zaten. Hudu had een of andere man geregeld die met ons meeliep en die we (volgens mij) vier cedi hebben betaald, terwijl hij nou niet echt als gids fundeerde. Er was eerst sprake dat we de chief zouden moeten begroeten om naar het kamp te moeten, vandaar dat we hem vier cedi gaven, maar daarna hoefde dat opens niet meer ofzoiets. Zoals de meeste dingen hier was het allemaal een beetje onduidelijk, maar just go with the flow!
Nalerigu daarna was ook nogal een verassing. We gingen erheen omdat in Nalerigu de paramount chief van het mamprusi district zit (dat is soort van de koning van dit gebied), dat is ook waarom Hudu met ons mee was, zonder begeleiding mag je hem niet begroeten en dat wilden we graag doen. Alleen toen we klaar zaten om de chief te begroeten (Hudu moest vooruit gaan om ons aan te kondigen), bleek opens dat hij midden op de dag (het was 14.00 uur) besloot te gaan slapen en dus niemand kon ontvangen. Dus we hadden net een van de meest interessante wegen met de trotro hadden overwonnen voor niks. De weg was namelijk typisch Afrikaans, met zulke grote gaten dat ik zeker wist dat de trotro (die sowieso niet echt meer bruikbaar leek) het niet ging overleven, of gewoon op zijn kant zou rollen. In Nalerigu is naast de chief nog een andere bezienswaardigheid, namelijk de Nalerigu wall, die volgens de overlevering met honing, speeksel, bloed en lijken is gemaakt. We wilden daar ook graag heen, dus vroegen we Hudu of hij ons mee kon nemen. Eerst kwam hij met een of ander verhaal dat dat niet kon, omdat we de chief niet hadden begroet. Ik wist zeker dat het niet waar was, de wall was niet eens in het dorpje en ik zei dat, maar er is weinig dat je hier kan doen. Uiteindelijk zijn we er toch gewoon heen geweest, want opeens bleek het wel te kunnen. Het was niet een heleinteressante muur, maar goed we hebben in ieder geval iets gezien!
Vanochtend moesten we voordat we naar het project gingen langs de kliniek met mijn been. Het leek alsof half Walewale er was, met een heleboel kinderen met malaria, dus het duurde wel even. We waren dus laat op het project, maar zoals verwacht, toen we aankwamen zat Hudu onder een boom te kletsen met de andere leraren en was er geen les. Er is ook geen les geweest voor de rest van de dag, dus heb ik maar een van de leerlingen (Wadisu) apart genomen om met hem te gaan lezen. Ik heb namelijk ontdekt dat, ondanks dat hij een van de betere leerlingen is, hij geheel niet kan lezen en alleen maar de woorden raadt.
Vanmiddag ben ik dus naar de markt gegaan en nu zit ik in het donker, omdat er geen elektriciteit is.
Komend weekend ga ik samen met Nike en Kate naar Sirigu en Bolgatanga. Sirigu is een dorpje waar ze veel aan traditioneel pottenbakken doen en veel beschilderde hutten hebben. We gaan er ook een workshop pottenbakken en mandenmaken doen. De dag daarna gaan we naar Bolgatanga om de stad te bekijken en naar de craftmarket te gaan. Susanna zou eerst ook meegaan, maar ze heeft besloten Hudu te ondersteunen in zijn studie door een deel te betalen, dus ze wil zuinig zijn met haar geld.
Op zich denk ik dat het geweldig is dat ze Hudu helpt, maar nu ik hier ben zie ik heel duidelijk de negatieve kant van ontwikkelingshulp. Overal waar we komen worden we nageroepen: ‘ Salaminka I want one million’, ‘salaminka give me a pen’, ‘salaminka buy a planeticket for me’. Ik denk dat de westerse wereld, doordat we altijd aankomen met geld of hulpmiddelen, het idee in standhoudt dat elke blanke rijk is, zonder dat we daarvoor hoeven te werken. Het staat denk ik de ontwikkeling van een land als Ghana in de weg dat ze verwachten zomaar geld te krijgen, zonder ervoor te hoeven werken. Natuurlijk is het niet zo dat het gehele armoedeprobleem opgelost zou zijn, maar ik denk dat een mentaliteitsverandering bij de mensen hier, noodzakelijk is, willen ze ooit een hoge mate van ontwikkeling bereiken. Veel mensen hier realiseren zich niet dat we ook in een land als Nederland moeten werken om geld te verdienen en dat wij werkdagen van acht uur maken (hier is het gemiddeld vier uur).
Nog een kleine toevoeging. Ik zit op het moment in het internetcafe, dus tijdens het wachten (mail laden kost nogal veel tijd), kan ik best even vertellen over mijn ervaring gister.. Gisterochtend kwamen we op het project aan en een van de meisjes was heel erg ziek. Ze was aan het overgeven, had erg buikpijn en best wel hoge koorts. Susanna en ik zeiden dus dat ze naar het ziekenhuis moest, omdat het malaria kan zijn en als de koorts heel hoog is kan het gevaarlijk zijn. Eerst werd er gereageerd met ‘ja oke, maar hoe’, dus wij zeiden dat het ons niet kon schelen hoe, ze moest naar het ziekenhuis. Het kind is een van de leerlingen die geen weeskinderen zijn, maar hun ouders zijn zo arm dat ze toch naar de school van het weeshuis worden gestuurd. Eerst ging Hudu naar de moeder, zoals wij al voorspelden had zij geen mogelijkheid om naar het ziekenhuis te gaan. Ik heb het kind vervolgens naar de andere school getild en daar hebben we een motor geregeld. Hudu heeft ons bij het ziekenhuis afgezet en daar stond ik dan met een doodziek kind in mijn armen, wat nu? Het ziekenhuis is niet zoals wij dat gewend zijn, heel chaotisch en het is niet duidelijk wat waar is. Eerst werd ik de verkeerde kant op gestuurd, maar uiteindelijk kwam ik in de rij terecht om het dossier van Amdia op te halen. Daarna moest ik ergens gaan zitten en wachten totdat ze me zouden reopen. Ondertussen was Amdia half aan het kronkelen van de pijn, dus ik hoopte maar dat het snel zou gaan. Gelukkig kwam er al heel snel een goed Engels sprekende ziekenhuis medewerker naar me toe, ze gaven me voorrang omdat het er niet goed uitzag. Ik werd naar een dokter gestuurd en daarna moest ik haar naar de kinderafdeling meenemen. Ik was erg blij met Judah (de man die in het begin naar me toe kwam), die overall mee naar toe ging en ervoor zorgde dat de labtests snel werden gedaan en we als een van de eersten in de apotheek werden geholpen. Het was ook gewoon leuk om een gesprek met hem te hebben (ook omdat hij de eerste Ghanees is die ik ben tegengekomen die zei dat de heksen in het heksenkamp helemaal geen heksen waren). Hij werkte voor korte tijd hier in het noorden en ging daarna terug naar Accra. Al met al was de hulp in het ziekenhuis sneller en beter dan verwacht, alhoewel het er erg armoedig uitziet. Een van de dingen die mij wel schokten is dat ze, wanneer ze een infuus aanleggen, de naald in het bed steken om hun handen vrij te hebben. Ze gebruiken het bed dus gewoon als speldenkussen!
Nadat ik de halve dag in het ziekenhuis had gezeten, kwam de moeder van het meisje naar haar toe en kreeg ik een lift van de chief, terug naar huis.
En bedankt voor de super lieve reacties! Ik vind het heel leuk om te lezen (dus twijfel vooral niet en reageer)!